چگونه در رابطه از رفتارهای وابسته و کنترلگر جلوگیری کنیم؟
روابط سالم بر پایه احترام، اعتماد و استقلال بنا میشوند. وابستگی و رفتارهای کنترلگر نه تنها این پایهها را سست میکنند، بلکه میتوانند به مرور زمان، رابطه را تخریب کرده و به سلامت روان هر دو طرف آسیب برسانند. شناسایی و مقابله با این رفتارها، گامی مهم در جهت داشتن یک رابطه سالم و پایدار است. در این مقاله، 15 نکته کاربردی برای جلوگیری از رفتارهای وابسته و کنترلگر در روابط را بررسی میکنیم:
- ✅
1. خودآگاهی را تمرین کنید:
قبل از هر چیز، باید از افکار، احساسات و رفتارهای خود آگاه باشید. به الگوهایی که ممکن است نشان دهنده وابستگی یا کنترلگری باشند، توجه کنید. - ✅
3. به حریم خصوصی احترام بگذارید:
تلاش برای کنترل فعالیتهای آنلاین، پیامها یا ارتباطات طرف مقابل، نشاندهنده عدم اعتماد و یک رفتار کنترلگر است. به حریم خصوصی یکدیگر احترام بگذارید. - ✅
4. ارتباطات باز و با صداقت داشته باشید:
در مورد نیازها، خواستهها و احساسات خود به طور شفاف و با صداقت صحبت کنید. از قضاوت کردن یا سرکوب احساسات طرف مقابل خودداری کنید. - ✅
5. به مرزهای شخصی احترام بگذارید:
هر فردی دارای مرزهای شخصی است که باید به آنها احترام گذاشته شود. این مرزها میتوانند شامل زمان، مکان، علایق یا باورها باشند. - ✅
6. به جای کنترل، اعتماد کنید:
اعتماد، بنیان اصلی یک رابطه سالم است. به جای تلاش برای کنترل رفتار طرف مقابل، به او اعتماد کنید و اجازه دهید خودش تصمیم بگیرد. - ✅
7. از سرزنش و انتقاد مداوم خودداری کنید:
سرزنش و انتقاد مداوم، باعث ایجاد احساس ناامنی و بی ارزشی در طرف مقابل میشود. به جای آن، سعی کنید با همدلی و درک، مشکلات را حل کنید.
- ✅
8. مسئولیت احساسات خود را بپذیرید:
انتظار نداشته باشید که طرف مقابل شما مسئول شادی و رضایت شما باشد. مسئولیت احساسات خود را بپذیرید و به دنبال راههای سالم برای مدیریت آنها باشید.
- ✅
9. اجازه دهید طرف مقابل اشتباه کند:
هیچ کس کامل نیست و همه ما اشتباه میکنیم. به جای تلاش برای جلوگیری از اشتباهات طرف مقابل، به او اجازه دهید تجربه کند و از اشتباهاتش درس بگیرد. - ✅
10. انتظارات واقعبینانه داشته باشید:
انتظار نداشته باشید که طرف مقابل شما تمام نیازهای شما را برآورده کند. انتظارات غیرواقعبینانه، منجر به ناامیدی و نارضایتی در رابطه میشود. - ✅
11. به جای تغییر دادن، بپذیرید:
سعی نکنید طرف مقابل خود را تغییر دهید. به جای آن، او را همانطور که هست بپذیرید و ببینید آیا میتوانید با این ویژگیها کنار بیایید یا خیر. - ✅
12. در صورت نیاز، از متخصص کمک بگیرید:
اگر احساس میکنید که در کنترل رفتارهای وابسته و کنترلگر خود مشکل دارید، از یک متخصص روانشناس یا مشاور کمک بگیرید. - ✅
13. روی رشد فردی خود تمرکز کنید:
با تمرکز بر رشد فردی خود، میتوانید اعتماد به نفس خود را افزایش داده و وابستگی خود به طرف مقابل را کاهش دهید. - ✅
14. از قضاوت کردن خود و طرف مقابل خودداری کنید:
همه ما در تلاش هستیم تا بهترین نسخه خود باشیم. از قضاوت کردن خود و طرف مقابل خودداری کنید و با مهربانی و همدلی با یکدیگر رفتار کنید.
- ✅
15. صبور باشید:
تغییر رفتار، زمان میبرد. صبور باشید و به خود و طرف مقابل فرصت دهید تا تغییرات مثبتی در رابطه ایجاد کنید.
چطور میتوانیم در یک رابطه از رفتارهای وابسته و کنترلگر جلوگیری کنیم؟
1. خودآگاهی را تمرین کنید
اولین قدم برای رهایی از رفتارهای وابسته و کنترلگر، شناخت این رفتارها در خودتان است. به افکار، احساسات و واکنشهایتان در موقعیتهای مختلف رابطه توجه کنید. چه چیزی باعث میشود احساس ناامنی کنید؟ چه زمانی وسوسه میشوید که طرف مقابلتان را کنترل کنید؟ نوشتن در دفتر خاطرات، مدیتیشن و صحبت با یک درمانگر میتواند به شما در درک بهتر خودتان و الگوهای رفتاریتان کمک کند.
2. استقلال فردی را حفظ کنید
یک رابطه سالم بر پایه دو فرد مستقل است که در کنار هم انتخاب میکنند باشند، نه اینکه به یکدیگر وابسته باشند. فعالیتها و علایق خود را خارج از رابطه حفظ کنید. با دوستانتان وقت بگذرانید، به سرگرمیهایتان بپردازید و اهداف شخصی خود را دنبال کنید. این کار نه تنها به شما احساس رضایت بیشتری میدهد، بلکه از وابستگی بیش از حد به طرف مقابل جلوگیری میکند.
3. مرزهای سالم تعیین کنید
مرزها خطوطی هستند که مشخص میکنند چه چیزی برای شما قابل قبول است و چه چیزی نیست. مرزهایتان را به طور واضح و قاطعانه با طرف مقابلتان در میان بگذارید و از آنها دفاع کنید. این شامل مرزهای عاطفی، فیزیکی، مالی و زمانی میشود. مثلا میتوانید تعیین کنید که بعد از ساعت مشخصی به تماسها و پیامهای طرف مقابل پاسخ ندهید یا اینکه در مورد مسائل مالی شخصی با او صحبت نکنید.
4. ارتباط باز و با صداقت داشته باشید
احساسات، نیازها و نگرانیهای خود را به طور با صداقت و بدون ترس از قضاوت با طرف مقابلتان در میان بگذارید. به صحبتهای او با دقت گوش دهید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. اگر مشکلی در رابطه وجود دارد، به جای سرزنش کردن یا سکوت کردن، با هم به دنبال راه حل باشید.
5. به حریم خصوصی طرف مقابل احترام بگذارید
تلاش برای کنترل اطلاعات شخصی طرف مقابل، چک کردن تلفن همراه او یا سرک کشیدن در زندگی خصوصی او نشانههایی از رفتار کنترلگرانه هستند. به حریم خصوصی طرف مقابل احترام بگذارید و به او اعتماد کنید. اگر نمیتوانید به او اعتماد کنید، باید به دلایل این بیاعتمادی فکر کنید و در صورت لزوم از یک متخصص کمک بگیرید.
6. از تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل دست بردارید
تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل به این معنی است که او را همانطور که هست قبول ندارید. این کار نه تنها بیاحترامی است، بلکه اغلب منجر به ناامیدی و درگیری میشود. به جای تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل، روی تغییر خودتان و نحوه برخوردتان با او تمرکز کنید. اگر نمیتوانید او را همانطور که هست قبول کنید، شاید این رابطه برای شما مناسب نباشد.
7. مسئولیت احساسات خود را بپذیرید
انتظار نداشته باشید که طرف مقابل مسئول خوشحالی یا ناراحتی شما باشد. شما مسئول احساسات خود هستید و باید یاد بگیرید که چگونه با آنها به طور سالم برخورد کنید. به جای اینکه طرف مقابل را به خاطر احساساتتان سرزنش کنید، سعی کنید علت این احساسات را در خودتان پیدا کنید و راههایی برای مدیریت آنها بیابید.
8. انتظارات واقعبینانه داشته باشید
هیچ رابطهای کامل نیست و همه افراد اشتباه میکنند. انتظارات غیرواقعی از رابطه و طرف مقابل میتواند منجر به ناامیدی و نارضایتی شود. به جای انتظار داشتن یک رابطه بینقص، سعی کنید رابطه خود را همانطور که هست بپذیرید و برای بهبود آن تلاش کنید.
9. مهارتهای حل مسئله را یاد بگیرید
در هر رابطهای اختلاف نظر و درگیری وجود دارد. مهم این است که یاد بگیرید چگونه این مشکلات را به طور سازنده حل کنید. به جای پرخاشگری یا سکوت، سعی کنید با آرامش و احترام به صحبتهای طرف مقابل گوش دهید و به دنبال راه حلهای مشترک باشید.
10. به خودتان اهمیت بدهید
مراقبت از خودتان برای سلامت روان و عاطفی شما ضروری است. به نیازهای خود توجه کنید و برای رفع آنها وقت بگذارید. این شامل تغذیه سالم، ورزش، استراحت کافی، انجام فعالیتهای لذتبخش و گذراندن وقت با افرادی است که از آنها انرژی میگیرید. 
11. از دیگران کمک بگیرید
اگر احساس میکنید که در مدیریت رفتارهای وابسته و کنترلگرانه خود مشکل دارید، از یک دوست، عضو خانواده یا متخصص کمک بگیرید. صحبت کردن با یک فرد مورد اعتماد میتواند به شما در درک بهتر مشکلتان و یافتن راهحلهای مناسب کمک کند. یک درمانگر میتواند ابزارها و راهکارهای لازم برای تغییر الگوهای رفتاری ناسالم را در اختیار شما قرار دهد.
12. باورهای نادرست در مورد عشق و رابطه را به چالش بکشید
بسیاری از ما باورهای نادرستی در مورد عشق و رابطه داریم که میتواند منجر به رفتارهای ناسالم شود. مثلا ممکن است فکر کنیم که اگر واقعاً عاشق کسی هستیم، باید همیشه با او موافق باشیم یا اینکه باید تمام وقت خود را با او بگذرانیم. این باورها را به چالش بکشید و سعی کنید دیدگاه واقعبینانهتری نسبت به عشق و رابطه داشته باشید.
13. به رشد فردی طرف مقابل احترام بگذارید
هر فردی حق دارد که به طور مستقل رشد کند و تغییر کند. به جای تلاش برای نگه داشتن طرف مقابل در یک موقعیت ثابت، به او اجازه دهید که خودش باشد و مسیر زندگی خود را انتخاب کند. از تلاشهای او برای رشد و پیشرفت حمایت کنید و به او فضا بدهید تا به اهداف خود برسد.
14. روی تقویت اعتماد به نفس خود کار کنید
اغلب اوقات، رفتارهای وابسته و کنترلگرانه ناشی از کمبود اعتماد به نفس است. اگر به خودتان و ارزشهایتان اطمینان داشته باشید، کمتر احساس نیاز به کنترل دیگران خواهید کرد. روی تقویت اعتماد به نفس خود کار کنید. به نقاط قوت خود توجه کنید، اهداف کوچکی برای خود تعیین کنید و برای رسیدن به آنها تلاش کنید. با خودتان مهربان باشید و از اشتباهات خود درس بگیرید.
15. به سلامت رابطه خود توجه کنید
روابط پویا هستند و نیاز به مراقبت و توجه دارند. به طور منظم با طرف مقابلتان در مورد رابطه خود صحبت کنید و بررسی کنید که آیا هر دوی شما از رابطه راضی هستید یا خیر. اگر مشکلی در رابطه وجود دارد، به جای نادیده گرفتن آن، با هم به دنبال راه حل باشید. در صورت لزوم، از یک مشاور زوج درمانی کمک بگیرید.
